Nữ nghệ sĩ Thanh Uyên, cải lương muốn trở về nguồn!…

Nữ nghệ sĩ Thanh Uyên, cải lương muốn trở về nguồn!…

Thưa quý thính giả, qua đêm hát vinh danh nghệ sĩ Trường Sơn - một đời cho nghệ thuật hát tuồng cổ ở rạp La Mirada ở San José, người ta thấy Trường Sơn được hạnh phúc cùng diễn với 4 người con ruột của anh trên một sân khấu: đó là các nghệ sĩ trẻ Tú Sương, Tuấn Sang, Thanh Uyên, Thanh Thảo.

Một gia đình nghệ thuật


Nữ nghệ sĩ Thanh Uyên. Hình do soạn giả Nguyễn Phương cung cấp.
Nữ nghệ sĩ Tú Sương thì quá nổi tiếng với nhiều dạng vai tuồng đào võ, đào thương, giả trai trong vai Lương Sơn Bá và nổi nhất là Tú Sương thủ vai Bao Công, một vị quan thanh liêm mặt sắt, Tú Sương thể hiện được cái chính khí dũng mãnh và oai nghiêm của nhân vật Bao Công. Nữ nghệ sĩ Tú Sương quá nổi tiếng làm cho những anh chị em ruột khác của Tú Sương, tuy cũng là những nghệ sĩ có tài nhưng ít được người biết đến.

Nữ nghệ sĩ Thanh Uyên là một trong số anh chị em của nữ nghệ sĩ Tú Sương đang tìm phương cách và sân khấu để tự khẳng định mình.

Cũng cần nói rõ Thanh Uyên và Tú Sương là hai chị em, một cha khác mẹ.

Nghệ sĩ Trường Sơn, con của nghệ nhân chuyên đánh trống cho đoàn hát Vĩnh Xuân Bầu Thắng, được sanh ra và lớn lên ngay tại đình Cầu Quan tức rạp hát của đoàn Vĩnh Xuân Bầu Thắng( sau đổi thành Vĩnh Xuân Ban – Khánh Hồng, rồi đổi thành đoàn hát tuồng cổ Minh Tơ). Trường Sơn được đào luyện nghề hát trong lò Đồng Ấu Minh Tơ của bậc danh sư hát tuồng cổ là Minh Tơ. Học viên trong lò Đồng Ấu Minh Tơ là các con của các nghệ sĩ trong đoàn hát gồm có Trường Sơn, Thanh Tòng, Bửu Truyện, Thanh Thế, Xuân Yến, Thanh Ngọc, Thanh Loan, Vũ Đức, Hoàng Trinh…

Trước năm 1975, Trường Sơn, kép đẹp trai hợp cùng nữ nghệ sĩ tài sắc Thanh Ngọc thành một cặp đào kép trẻ ăn khách nhất của đoàn hát Vĩnh Xuân Ban – Khánh Hồng. Qua nhiều lần đóng cặp nhau trong các vai tình nhân hoặc vợ chồng trên sân khấu, cảm nhau vì tài vì sắc, Trường Sơn và Thanh Ngọc kết hôn với nhau và sanh được hai con : Tuấn Sang và Thanh Uyên.

Năm 1976, đoàn hát tuồng cổ Minh Tơ được thành lập, hạnh phúc gia đình của Trường Sơn & Thanh Ngọc gãy đổ; Trường Sơn chung sống với nữ nghệ sĩ Thanh Loan, sanh được ba con : Ngọc Trinh, Tú Sương, Thanh Thảo.

Nữ nghệ sĩ Thanh Ngọc dẫn hai con Tuấn Sang và Thanh Uyên về quê ở Long Xuyên sinh sống. Sau đó Thanh Ngọc gia nhập đoàn hát tuồng cổ An Giang - Khánh Hồng.

Thanh Uyên lúc tám tuổi đã được mẹ dạy hát. cho đóng vai tỳ nữ, bằng cách xô ra sân khấu khi thấy Thanh Uyên ngập ngừng không dám bước ra. Thanh Uyên ra sân khấu dần dần hết sợ khán giả, quen với ánh đèn sân khấu, cô ngồi xem hát bên cánh gà, học lóm, hát nhẩm theo đến khi thuộc các bài ca, các câu nói lối và điệu bộ trong nhiều tuồng hát của các đào kép cô chú. Cô biết ca nhiều bản cổ nhạc, ca đúng nhịp nhưng vì không có học một cách căn bản do một nhạc sĩ trực tiếp chỉ dạy nên Thanh Uyên sợ không dám ca những bài bản lớn như anh Tuấn Sang của cô.

Say mê hát bội

Thanh Uyên tuy nối nghiệp cha mẹ trong nghề hát cải lương nhưng cô yêu say mê các vai tuồng hát bội mà các nghệ sĩ thần tượng của cô là nghệ sĩ Đinh Bằng Phi, Minh Biện, Kim Thanh, Ngọc Dung…Cô thích nghe giọng hát của nữ nghệ sĩ hát bội Ngọc Dung vì theo cô từ trong câu lối, câu ca Ngọc Dung diễn tả rất tài tình tâm trạng của nhân vật. Thanh Uyên tự luyện theo giọng ca và lối hát của thần tượng Ngọc Dung.

Thanh Uyên nhiễm lối hát của Ngọc Dung, nên khi hát tuồng cổ, Thanh Uyên có động tác vũ đạo khá đẹp. Năm 20 tuổi, Thanh Uyên làm đào chánh đoàn cải lương Đồng Nai, sau đó cô về đoàn cải lương Kiên Giang và một năm sau Thanh Uyên cộng tác với đoàn Trần Hữu Trang. Thanh Uyên đã hát qua các tuồng Lệnh Truy Nã (vai Thủy Tiên) và tuồng 15 năm Tình Hận (vai Dung), rất thành công với nét diễn đi sâu vào nội tâm của nhân vật.

Về đoàn cải lương Sông Bé – Kim Hương, nữ nghệ sĩ Thanh Uyên diễn chung với Ngân Tuấn, Chiêu Hùng, Trọng Nghĩa, Hồng Nhung, Kim Thoa, Thanh Uyên tích lủy thêm được nhiều kinh nghiệm trong diễn xuất với sở trường biểu diễn tuồng cổ nhờ sự chỉ dạy của nghệ sĩ Trường Sơn, cha cô.

Năm 2001, Nữ nghệ sĩ Thanh Uyên được nhà hát Trần Hữu Trang mời cộng tác. Cô đã đóng tuồng chung với các nghệ sĩ tài danh đồng trang lứa với cô: đó là các nghệ sĩ Vũ Luân, Tú Sương, Tuấn Sang, Chí Cường, Trinh Trinh, Thy Trang, Trung Thảo…

Các nghệ sĩ tài danh trẻ đó đều được đào luyện từ đoàn Đồng Ấu Bạch Long, cùng một trường phái diễn xuất của lớp Đồng Ấu Minh Tơ mà nghệ sĩ Trường Sơn đã được thụ huấn và truyền dạy lại cho con là nữ nghệ sĩ Thanh Uyên, nên nghệ sĩ Thanh Uyên về đoàn hát Trần Hữu Trang là thích hợp dễ dàng với lối diễn xuất của toàn đoàn. Thanh Uyên đã thành công trong các vai Phùng Tả Hậu, một hoàng hậu nghiêm khắc nhưng có phút yếu lòng trong tuồng Xử Án Phi Giao; vai Tạ Ngọc Dung một nhân vật khẳng khái nhu mì trong tuồng Xử Bá Đao Từ Hải Thọ….Thanh Uyên vào các vai nữ trong các tuồng cổ thật là đẹp, duyên dáng, dịu dàng nhờ vào sắc vóc đẹp sẵn có và vũ đạo nhuần nhuyễn. Đến nay nhiều khán giả còn say mê với các nhân vật nữ cổ trang của Thanh Uyên như vai Yến Linh trong Tứ Tử Đăng Khoa, vai Di Quan trong tuồng Giang Sơn và Mỹ Nhân, vai Thánh Mẫu trong tuồng Thanh Xà Bạch Xà, vai Thúy Vân trong tuồng Trăng Thề Vườn Thúy.

Nữ nghệ sĩ Thanh Uyên cũng tham gia nhiều chương trình sân khấu như: Vầng Trăng Cổ Nhạc, Làn Điệu Phương Nam, Dạ Cổ Tri Âm, Những Cánh Chim Không Mõi, Chương trình sân khấu Thắp Sáng Niềm Tin ở rạp Hưng Đạo. Trong các chương trình đó, Thanh Uyên hát các trích đoạn tuồng cổ nổi tiếng, được khán thính giả ưa thích. Trong chương trình Làn Điệu Phương Nam 9, có em gái của cô là Hà Tú Trinh song ca tân nhạc với ca sĩ Lâm Chấn Vũ. Thanh Uyên nhiệt tình động viên em Hà Tú Trinh.

Mẹ cô, nữ nghệ sĩ Thanh Ngọc, và người chồng sau là nghệ sĩ Minh Trường đã dời nhà từ Bà Rịa Vũng Tàu lên Saigon để ở gần các con.

Quyết tâm giữ nghiệp

Khi có người hỏi: Hiện nay tình hình cải lương xuống dốc đến thê thảm, nghệ sĩ không có rạp hát, không có tuồng mới, khán giả ngày một ít đi, cuộc sống của nghệ sĩ gặp quá khó khăn, tại sao Thanh Uyên vẫn tiếp nối nghề nghiệp hát xướng của ông bà cha mẹ?

Thanh Uyên trả lời: “Nghệ sĩ đã theo nghiệp Tổ, hát trên sân khấu và hưởng được lộc Tổ từ khán giả ban cho thì ít người rời bỏ sân khấu. Nếu có khó khăn phải tạm nghĩ một thời gian, khi có dịp thuận tiện thì cũng đều làm nghề trở lại. Riêng gia đình của Thanh Uyên thì cả gia đình đã quyết tâm sống bằng nghề hát, ai cũng tự hào sẽ làm tốt những vai diễn, tiết mục được giao. Vui nhất là được cùng sắm tuồng trong một đêm diễn, để cả nhà cùng đứng chung trên một sân khấu. Riêng Thanh Uyên thì cô tỏ lòng biết ơn những nghệ sĩ tiền bối đã truyền ngọn lửa yêu nghề cho cô, cô sẽ theo nghề hát mãi để đáp lại tấm thạnh tình mà khán giả đã dành cho cô và các bạn nghệ sĩ.

Thanh Uyên, Tuấn Sang, Tú Sương, Thanh Thảo đã được dịp hát chung một sân khấu với ba cô là nghệ sĩ Trường Sơn ở San José. Cô ao ước phải chi có một chương trình cải lương tuồng cổ hát ở Việt Nam mà có sự biểu diễn chung của Trường Sơn, Thanh Ngọc, Thanh Loan, Tuấn Sang, Thanh Uyên, Ngọc Trinh, Tú Sương, Thanh Thảo và Hà Tú Trinh, nghĩa là toàn bộ gia đình của cô thì cô cho là hạnh phúc đó ngàn vàng không thể nào mua được.

Mong rằng ước nguyện của Thanh Uyên sẽ thành sự thật vì trước đó Quế Trân ước nguyện cả gia đình Minh Tơ Thanh Tòng được hát chung trên một sân khấu thì vừa qua nghệ sĩ Thanh Tòng đã thực hiện được một chương trình Dòng nghề tâm sử: Viết Gia Phả bằng nghệ thuật. Hy vọng nghệ sĩ Trường Sơn sẽ hoàn thành được nguyện vọng của con và cũng chính là nguyện vọng của cả gia đình Trường Sơn – Thanh Uyên.

Thưa quý thính giả, chương trình cổ nhạc xin chấm dứt, Nguyễn Phương xin hẹn vào giờ nầy tuần sau.